Celestin Freinet (1896-1966) was een Franse leraar. Nadat hij in Nice afstudeerde als onderwijzer, ging hij in 1919 lesgeven in het Zuid-Franse dorpje Le Bar-sur-Loup. Daar kwam hij terecht in een overvolle klas met onverschillige leerlingen en erg weinig leermateriaal. Hij stelde gaandeweg vast dat de kinderen vooral geboeid waren door wat er zich buiten de klas afspeelde.
Op een dag deed hij een revolutionair voorstel aan de klasgroep: “Als we nu eens de klasdeur achter ons dichtdoen en de wereld in trekken, te beginnen hier in de buurt?” De leerlingen waren er meteen voor te vinden. Vanaf die dag trok hij met zijn leerlingen geregeld de natuur in en bezochten ze bedrijfjes in het dorp. Terug in de klas liet hij de kinderen aan de slag gaan met de ervaringen die zij buiten hadden opgedaan. En wat bleek? Door erover te praten en te schrijven, zelf op onderzoek te gaan en de wereld als leermateriaal te gebruiken, schoot de motivatie, kennis en vaardigheid van de leerlingen de hoogte in.
Freinet stelde dus vast dat het gewone klassikale onderwijs van die tijd ver afstond van wat de kinderen echt bezighield en hij was ervan overtuigd dat er in de schoolbanken veel tijd verloren ging. Maar om de individuele ontwikkeling en de leefwereld van elk kind centraal te stellen, moest het onderwijs drastisch omgevormd worden. Daarom ontwikkelde hij een aantal technieken.
De vernieuwende ideeën van Freinet werden echter niet zomaar aanvaard. Pas na de Tweede Wereldoorlog keerde het tij. In 1948 werd het L’Institut Coopératif de l’Ecole Moderne (ICEM) opgericht, waar Freinet samen met andere pioniers de pedagogische principes van het Freinetonderwijs verder ontwikkelde. Het ICEM doet vandaag nog altijd onderzoek, ontwikkelt leermethoden voor de Freinetscholen en geeft pedagogische publicaties uit.
Intussen wordt het Freinetonderwijs in veel landen officieel erkend en gesubsidieerd, ook in België. In Vlaanderen werken al meer dan 80 scholen volgens de Freinetmethode, en dat aantal groeit nog voortdurend aan. Een dertigtal Freinetscholen – waaronder De Speelplaneet – maakt deel uit van het GO! onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap. De meeste Freinetscholen zijn basisscholen. Meer info: www.freinetbeweging.be, www.icem-pedagogie-freinet.org
